Müdahalenin Önlenmesi Davası: Hukuki Çerçeve, Şartlar ve Uygulama

Müdahalenin Önlenmesi Davası: Hukuki
Çerçeve, Şartlar ve Uygulama

A.
Giriş

Müdahalenin
önlenmesi davası, bir
malikin veya zilyedin mülkiyet veya zilyetlik hakkına yönelik haksız
müdahalelerin durdurulması ve gelecekte benzer müdahalelerin önlenmesi amacıyla
açılan bir hukuk davasıdır. Türk Medeni Kanunu (TMK) ve ilgili mevzuatta
düzenlenen bu dava, mülkiyet hakkının korunması ve hak sahibinin huzurunun
sağlanması için etkin bir hukuki araçtır.

Bu
makalede, müdahalenin önlenmesi davasının hukuki çerçevesi, açılma şartları,
dava süreci ve uygulanması detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

B.
Müdahalenin
Önlenmesi Davasının Hukuki Dayanağı

Müdahalenin
önlenmesi davası, Türk Medeni Kanunu’nun 683. ve 984. maddeleri ile
düzenlenmiştir. Bu davanın amacı, mülkiyet ve zilyetlik hakkına yönelik haksız
müdahalelerin sona erdirilmesi ve hak sahibinin bu haklarını kesintisiz bir
şekilde kullanabilmesinin sağlanmasıdır.

TMK
madde 683:

“Bir
şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde o şey üzerinde dilediği
gibi tasarruf etme hakkına sahiptir ve herkes bu hakka saygı göstermekle
yükümlüdür.”

C.
Müdahalenin
Önlenmesi Davasının Şartları

Müdahalenin
önlenmesi davası açılabilmesi için belirli hukuki şartların mevcut olması gerekmektedir:

1. Hak
   Sahipliği:
   • Davayı
     açan kişi, mülkiyet veya zilyetlik hakkına sahip olmalıdır. Malik veya
     fiili hâkimiyeti elinde bulunduran zilyet, dava açma hakkına sahiptir.
2. Haksız
   Müdahale:
   • Davalı,
     malike veya zilyede karşı hukuka aykırı bir müdahalede bulunmuş
     olmalıdır. Bu müdahale fiziksel veya hukuki olabilir (örneğin, bir
     taşınmazın sınırına tecavüz, ortak alanın işgali).
3. Devam
   Eden veya Yeniden Gerçekleşme İhtimali Bulunan Müdahale:
   • Müdahale
     hâli devam ediyor olmalı veya tekrar edilme ihtimali bulunmalıdır.
     Geçmişte gerçekleşmiş ve sona ermiş müdahaleler bu davaya konu olamaz.
4. Hak
   Düşürücü Süre Bulunmaması:
   • Müdahalenin
     önlenmesi davası, herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süreye tabi
     değildir. Müdahale devam ettiği sürece dava açılabilir.

D.
Müdahalenin
Türleri

Müdahale,
taşınır veya taşınmaz mallara yönelik fiziksel veya hukuki haksız
davranışlardan kaynaklanabilir. En yaygın müdahale türleri şunlardır:

1. Fiili
   Müdahale:
   • Örneğin,
     bir taşınmazın sınırlarına tecavüz edilmesi, izinsiz yapı yapılması veya
     başkasının malına girilmesi gibi durumlar.
2. Hukuki
   Müdahale:
   • Mülkiyet
     veya zilyetlik hakkına haksız bir şekilde itiraz edilmesi, tapuya şerh
     konulması gibi hukuki işlemler.
3. Ortak
   Alanlarda Müdahale:
   • Apartman
     veya site gibi ortak kullanım alanlarının bazı kişiler tarafından işgal
     edilmesi veya diğer maliklerin kullanım hakkını engellemesi.

E.
Müdahalenin
Önlenmesi Davasının Açılma Süreci

1. Davanın
   Açılması:
   • Dava,
     müdahalenin gerçekleştiği yer sulh hukuk mahkemesinde açılır. Dava
     dilekçesinde, haksız müdahalenin açıkça belirtilmesi ve müdahalenin
     önlenmesi talep edilmelidir.
2. Delillerin
   Sunulması:
   • Davacı,
     müdahaleyi ispatlamak için tapu kayıtları, tanık beyanları, fotoğraflar
     ve bilirkişi raporları gibi delilleri sunmalıdır.
3. Mahkeme
   İncelemesi:
   • Mahkeme,
     müdahalenin hukuka aykırı olup olmadığını inceler ve gerekirse bilirkişi
     incelemesi yaptırır.
4. Karar:
   • Mahkeme,
     haksız müdahalenin sona erdirilmesine ve gelecekte benzer müdahalelerin
     önlenmesine karar verebilir.

F.
Müdahalenin
Önlenmesi Davasının Sonuçları

Müdahalenin
önlenmesi davası, genellikle şu sonuçları doğurur:

1. Müdahalenin
   Sona Erdirilmesi:
   • Mahkeme,
     davalının haksız müdahalesine derhal son vermesine karar verir.
2. Müdahale
   Kapsamında Yapılan İşlemlerin Kaldırılması:
   • Örneğin,
     izinsiz yapılan bir yapının yıkılması veya taşınmazdan el çekilmesi talep
     edilebilir.
3. Tazminat
   Talebi:
   • Müdahale
     nedeniyle malikin veya zilyedin zarara uğraması durumunda, tazminat
     davası açılabilir.

G.
Yargıtay
Kararları ve Uygulama

Yargıtay,
müdahalenin önlenmesi davalarında, mülkiyet hakkını öncelikli bir hak olarak
değerlendirir ve malik veya zilyedin korunmasını esas alır. Örneğin:

• Yargıtay,
  komşu taşınmazın sınırına yapılan müdahaleleri haksız müdahale saymış ve
  müdahalenin kaldırılmasına karar vermiştir.
• Ayrıca,
  apartman ortak alanlarının işgal edilmesi durumunda, müdahalenin sona
  erdirilmesi ve alanın eski hâline getirilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

H.
Genel
Değerlendirme ve Sonuç

Müdahalenin
önlenmesi davası, mülkiyet ve zilyetlik hakkının korunmasında en etkili hukuki
araçlardan biridir. Türk Medeni Kanunu, bu davanın açılmasına ve yürütülmesine
ilişkin açık hükümler getirerek, hak sahiplerinin mülkiyet hakkını koruma
altına almıştır.

Bu
tür davalarda hukuki destek almak, müdahalenin doğru şekilde tanımlanması ve
delillerin etkili bir şekilde sunulması açısından büyük önem taşır. Müdahalenin
önlenmesi davaları, mülkiyet ilişkilerinde adaletin sağlanması ve haksız
fiillerin önlenmesi için kritik bir işlev görmektedir.

Bu
konuda daha detaylı bilgilendirme ve hukuki danışmanlık almak için bizlere +90
232 504 00 35 numaralı telefondan veya info@renginhukuk.com mail adresinden her zaman
ulaşabilirsiniz. Konuda uzman gayrimenkul avukatımız ile sizlere yardımcı
olmaktan memnuniyet duyarız.

Saygılarımızla,

Rengin Hukuk Bürosu